Yozgat'ın Sorgun ilçesine bağlı Şahmuratlı köyünde, 1996 yılında hayata geçirilen güneş enerjisi projesi, yıllar içinde bakımsızlık nedeniyle kullanılamaz hale geldi. Birleşmiş Milletler (BM) Kalkınma Programı ve Küresel Çevre Fonu Küçük Destek Programı kapsamında gerçekleştirilen proje, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Mimarlık Fakültesi tarafından tasarlanmıştı. Proje, kullanılmayan uydu antenleri üzerine ışığı yansıtma özelliğine sahip jelatin yapıştırılarak oluşturulan güneş ocakları ve kurutma makinelerini içeriyordu. Bu yenilikçi sistem, köy halkına geleneksel yakıtlara (LPG, doğalgaz, elektrik ve odun) alternatif sunarak yemek pişirme maliyetlerini düşürme ve meyve-sebze kurutarak ek gelir elde etme imkanı sağlıyordu. Ancak, zamanla gerekli bakım ve onarımın yapılmaması sonucu projedeki ekipmanlar çürüdü ve işlevini yitirdi.

Çevre Dostu Projenin Sonu

Proje kapsamında 20 hanede güneş ocakları ve kurutma makineleri aktif olarak kullanılmaya başlanmıştı. Eski muhtar Osman Muratdağı, 20 güneş ocağını köylülere dağıttıklarını, 6 tanesini ise dernek binası ve Kerkenes Kazı Evi bahçesine kurduklarını belirtti. Bu ocaklar sayesinde köylüler odun, kömür ve tüp kullanmadan yemek pişiriyor, reçel, pekmez yapıyor, hatta erişte ve makarna gibi yiyecekler üretiyorlardı. Ayrıca, meyve ve sebze kurutarak ek gelir elde ediliyordu. Ancak, son 10 yıldır kullanılmayan ocaklar artık tamamen tahrip olmuş durumda. Muratdağı, çevre dostu bu ocakların tekrar kullanılabilir hale getirilmesinin köy için büyük bir katkı olacağını vurguladı. Birleşmiş Milletler ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nin katkılarıyla başlatılan bu projenin başarısızlığı, sürdürülebilir projelerde düzenli bakımların önemini bir kez daha gözler önüne serdi. Köy halkı, bu yenilikçi teknolojiyi kullanma fırsatından mahrum kaldı.

Yozgat'ta Bir Başarı Hikayesinin Sonu

Yozgat'ın Sorgun ilçesi Şahmuratlı köyünde uygulanan güneş enerjisi projesi, sadece bir köyün değil, çevre dostu teknolojilere yatırımın sürdürülebilirliğinin de örneğiydi. Projenin başarısızlığı, sadece ekonomik kayıplara değil, aynı zamanda çevresel açıdan da olumsuz sonuçlara yol açmıştır. Projenin tekrar hayata geçirilmesi için gerekli adımların atılması, hem köy halkının yaşam koşullarının iyileştirilmesi hem de çevre koruma hedeflerine katkı sağlaması açısından önemlidir. Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nin uzmanlığıyla geliştirilen bu sistemin, gerekli bakım ve onarım ile tekrar işlevsel hale getirilmesi, benzer projeler için de bir örnek teşkil edebilir. Güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı, hem ekonomik hem de çevresel sürdürülebilirlik açısından büyük önem taşımaktadır.

Bakımsızlık, Projeyi Yok Etti

Projenin başarısızlığının temel nedeni, uzun vadeli bakım ve onarım eksikliğidir. Bu durum, benzer projelerin planlamasında ve uygulanmasında sürdürülebilirlik unsurlarının dikkate alınması gerektiğini göstermektedir. Teknoloji ne kadar gelişmiş olursa olsun, düzenli bakım ve onarım olmadan uzun ömürlü olması beklenemez. Birleşmiş Milletler desteğiyle başlatılan bu projenin kaderi, sürdürülebilir kalkınma projelerinde uzun vadeli planlamanın ve yerel halkın eğitiminin ne kadar önemli olduğunu vurgulamaktadır. Şahmuratlı köyünde yaşanan bu durum, diğer köylerde uygulanacak benzer projeler için önemli bir ders niteliğindedir. Bu tecrübe, gelecekteki projelerin daha sürdürülebilir ve uzun ömürlü olmasını sağlayacak önlemlerin alınmasını gerektirmektedir.